Substantivigaj sufiksoj
La Germana lingvo posedas plurajn sufiksojn por formi
ne-personajn substantivojn,
sed nur du el ili estas ankoraŭ vivantaj,
do uzataj por formi novajn vortojn:
"-heit/-keit" (ecoj) kaj "-ung" (adoj).
(Krome uzatas alilingvaj sufiksoj,
precipe "-tion" kaj "-ing".)
La vortoj formitaj per
"-ei",
"-nis",
"-sal",
"-sam",
"-schaft"
kaj
"-tum"
do estas tradiciaj vortoj.
Jen kelkaj ekzemploj:
La sufikso "-sal"
| de |
genro |
eo |
| Drangsal |
i |
sufero, sortopremo |
| Labsal |
n (i) |
refreŝigaĵo |
| Rinnsal |
n |
fluaĵeto |
| Scheusal |
n |
monstro |
| Schicksal |
n |
sorto, fatalo |
| Trübsal |
i |
aflikto, malgajeco |
La sufikso "-sam"
Atentu, ke tiu sufikso formas ankaŭ adektivojn.
| de |
genro |
eo |
| Gehorsam |
m |
obe(em)o |
| Gewahrsam |
m |
gardo; aresto |
La sufikso "-nis"
| de |
genro |
eo |
| Ägernis |
n |
ĉagreno |
| Bedrängnis |
i |
(sorto)premo, aflikto |
| Begräbnis |
n |
entombigo |
| Bekenntnis |
i |
konfeso |
| Betrübnis |
i |
afliktiĝo |
| Bewandtnis |
i |
eco; nur en la esprimo "eine Bewandtnis mit etwas haben" |
| Ereignis |
n |
evento, okazaĵo |
| Erlaubnis |
f |
permeso |
| Fäulnis |
n |
putreco, putrado |
| Gedächtnis |
n |
memoro |
| Gefängnis |
n |
prizono, malliberejo |
| Geheimnis |
n |
sekreto |
| Hemmnis |
n |
malhelpaĵo, obstaklo |
| Kümmernis |
i |
aflikto |
| Verdammnis |
i |
damniteco |
| Verhältnis |
n |
rilato |
| Verhängnis |
n |
fatalo |
| Versäumnis |
n |
preterlaso, tempoperdo |
| Wagnis |
n |
aŭdacaĵo, riskaĵo |
| Wirrnis |
i |
konfuzaĵo |
| Zeugnis |
n |
atesto |
| Zerwürfnis |
n |
disputo, malakordo |
La sufikso "-schaft"
La sufikso "-schaft" havas plurajn parte pli, parte malpli klarajn signifojn:
- "-eco", preskaŭ ĉiam de personoj, ofte en parencaj rilatoj
- "-aro"
- aliajn
Ĉiuj vortoj derivitaj per "-schaft" havas inan genron.
(Kontraŭe la memstara vorto "Schaft" (tenilo; bototubo)
estas virgenra.)
"-schaft" = "-eco"
| de |
eo |
| Anwartschaft |
kandidateco, aspiro |
| Brüderschaft |
frateco (figurasence, = ci-dira amikeco) |
| Feindschaft |
malamikeco |
| Freundschaft |
amikeco |
| Führerschaft |
gvid(antec)o |
| Kanzlerschaft |
kanceliereco |
| Kennerschaft |
konanteco, kompetenteco, sperteco |
| Kindschaft |
ideco, fil(in)eco |
| Knechtschaft |
servuteco, sklaveco |
| Könnerschaft |
lerteco, virtuozeco |
| Meisterschaft |
majstreco; ĉampionado |
| Mutterschaft |
patrineco |
| Patenschaft |
baptopatreco; patroneco |
| Regentschaft |
reganteco, regad-tempo |
| Vaterschaft |
patreco |
| Verwandtschaft |
parenceco (ankaŭ: parencaro) |
| Vormundschaft |
kuratoreco |
| Zeugenschaft |
atestanteco |
"-schaft" = "-(an)aro"
| de |
eo |
| Anhängerschaft |
anaro |
| Bauernschaft |
kamparanaro |
| Bruderschaft |
frataro (figurasence) |
| Burschenschaft |
studenta asocio |
| Einwohnerschaft |
loĝantaro |
| Gefolgschaft |
anaro |
| Gemeinschaft |
komunumo |
| Gesandtschaft |
ambasadejo |
| Gesellschaft |
socio; asocio |
| Gewerkschaft |
sindikato |
| Hundertschaft |
trupo de 100, cento (da homoj) |
| Knappschaft |
minista asocio |
| Mannschaft |
teamo, trupo, ŝipanaro |
| Studentenschaft |
studenta asocio |
| Verwandtschaft |
parencaro (ankaŭ: parenceco) |
| Wählerschaft |
elektantaro |
"-schaft" en aliaj signifoj
| de |
eo |
| Barschaft |
kontanta mono (portata de iu persono) |
| Erbschaft |
heredaĵo |
| Errungenschaft |
atingaĵo |
| Grafschaft |
graflando |
| Hinterlassenschaft |
postlasaĵo, heredaĵo |
| Landschaft |
pejzaĝo |
| Leidenschaft |
pasio |
| Liebschaft |
am-afero |
| Liegenschaft |
nemoveblaĵo |
| Lordschaft |
lorda moŝto |
| Wanderschaft |
migrada tempo (de lernanta metiisto) |
| Wirtschaft |
ekonomio; mastrumado; gastejo |
| Wissenschaft |
scienco |
La sufikso "-tum"
La sufikso "-tum" produktas ĉiam neŭtrajn substantivojn.
Se tiuj substantivoj formas adjektivojn,
tio okazas per la sufikso "-lich" kaj umlaŭtigo de la "u",
do tiaj adjektivoj finiĝas per "-tümlich"
(altertümlich, eigentümlich).
Multaj vortoj kun tiu sufikso
rilatas al nobeloj aŭ regantoj.
| de |
eo |
| Altertum |
antikva epoko; pluralo: antikvaĵoj |
| Christentum |
kristaneco, kristanismo |
| Denunziantentum |
denuncemo, denuncado |
| Deutschtum |
Germaneco |
| Eigentum |
posedaĵo, propriet(aĵ)o |
| Fürstentum |
princeco, princlando |
| Heidentum |
paganeco, paganismo |
| Herzogtum |
dukeco, duklando |
| Kaisertum |
imperiestreco |
| Königtum |
reĝeco |
| Papsttum |
papeco |
| Rittertum |
kavalireco, kavalira epoko |
| Wachstum |
kresko |
| Zarentum |
careco |